آزمونهای دوره ای، ابزار پایش آموزش مدرسه و ابزار بازخوردگیری از فرایند یاددهی و یاد گیری است.مدرسه می تواند با این ابزار میزان تحقق اهداف آموزشی را درلایه های مختلف آموزشی مدرسه رصد نماید و نقاط  قوت و ضعف را به منظور جبران به معلمان و دانش آموزان گوشزد کند.

فرایند تصمیم سازی و نیز شناخت آسیب ها و سنجش عملکرد آموزشی تمام اجزای مدرسه، وابستگی کاملی به جمع آوری اطلاعات درست و جامع از طریق آزمونهای مختلف دارد و آزمونهای استانداردی که بتواند اطلاعات درست در اختیار قرار دهد، مهمترین نیاز مدیران مدارس است.بر اساس یک تقسیم بندی، آزمون ها به دو دسته ی (آزمونهای استاندارد شده) و (آزمونهای معلم ساخته) تقسیم می شوند.

آزمونهای استاندارد شده : این دسته، آزمونهایی هستند که با استفاده از نمونه های بزرگ آزمون شوندگان و غالبا به موسسه های آزمون سازی دولتی یا خصوصی یا مراکز آموزشی و علمی، برای اندازه گیری پیشرفت تحصیلی، تهیه و توضیع می شوند. در این نوع آزمون ها ملاک نسبی اندازه گیری مورد استفاده قرار می گیرد.یعنی ارزیابی عملکرد هر دانش آموز به عملکرد سایر دانش آموزان شرکت کننده درآزمون بستگی دارد.
آزمون های معلم ساخته: آزمون هایی هستند که معلمان برای سنجش پیشرفت 
تفاوت آزمون های استاندارشده ومعلم ساخته:تهیه ی آزمونهای استاندارشده در مقایسه با آزمونهای معلم ساخته،به زمان وتخصص بیشتری نیاز دارد .از آنجاکه این آزمون ها برای استفاده ی بیش از یکبار تهیه می شوند،موسسات آزمون ساز برای تهیه ی آنها زمان وهزنیه ی زیادی صرف می کنند.در روند تهیه ی این آزمون ها برنامه های درسی به دقت  مورد بررسی قرار میگیرند محتوای درس ها ومهارت های مورد برنامه ریزی،نمونه گیری می شوند،پرسشها از سوی متخصصان نوشته و ویرایش می شوند ، صورت مقدماتی آزمون  به طور اجرا می گردد.پرسش هاتجزیه وتحلیل می شوند وموردتجدیدنظرقرار میگیرند وپس ازهنجاریابی،صورت نهایی آزمون تهیه وجهت استفاده ی گسترده عرضه می گردد،امابرای آزمون های معلم ساخته نیازی به گذر از این مراحل مفصل نیست؛زیرا ،این آزمون ها برای تعیین مقدار یادگیری دانش آموزان در درس های گوناگون تهیه واجرا می شوند وپس از هرباربه سهولت،قابل تجدید نظر واصلاح هستند.
آزمون های استاندار شده برای  استفاده در مناطق مختلف ومقایسه ی دانش آموزان مدارس گوناگون بایکدیگر تهیه می شوند، بنابراین لازم است هدف های متفاوت آموزشی مناطق مختلف در آنها منظور شده باشد؛ اما آزمون های معلم ساخته باتوجه به محتوا وهدفهای ویژه درس های گوناگون تهیه می شوند. اصطلاح (آزمون های استاندارشده یامیزان شده) به وجود داده های هنجاری اشاره می کند و ناشران این نوع آزمون ها برای معنی دارکردن نمرات آزمون خود، هنجارهای لازم راتدارک می بیند؛ اما آزمون های معلم ساخته نیازی به هنجار هنجاریابی ندارند. مقایسه ی بین گروههای مختلف دانش آموزان که به وسیله ی آزمون های استاندارشده سنجش می شوند،وجودهنجارهارادراین نوع آزمون ها ضروری میکند؛بنابراین،هدف اصلی آزمون های استاندارشده  مقایسه است؛مقایسه ی یک فرد یا یک گروه بافرد یا گروه دیگر یامقایسه ی جنبه  های مختلف عمل کرده یک فرد یایک گروه با خودش.

کاربردهای آزمون
استفاده از آزمون ها برای تشخیص وتبیین وضع آموزشی موجود و برنامه ریزی برای رسیدن به وضع آموزشی مطلوب؛ یکی ازمهم ترین دغدغه های یک مدیر آموزشی تلقی می شود. 

آزمون های آزمایشی اهداف زیر را دنبال می کنند:

1)ارزش یابی از لایه های مختلف آموزش در مدرسه :
با برگزاری این آزمونها؛ مدیران مدارس می توانند ازعمل کردلایه های مختلف مدرسه همچون دانش آموزان؛ معلمان ومشاوران خویش اطلاعات کسب کنند.

معلمان مدارس میتوانندبا استفادهاز انواع گزارش هایی که پس از آزمون ارئه میشود.به بررسی عمل کرددانش آموزان کلاس خود بپردازند. جامعه آماری وگسترده وارزش یابی خارج ازمدرسه می تواند ابزار مناسبی برای رصد عمل کرد دانش آموزان باشد.

3)کمک به پیشرفت تحصیلی دانش آموزان:
دانش آموزان پس از مطالعه ی هر بخش هستند. آزمون های دوره ای با رصد دقیق وضعیت علمی شناسایی نقاط ضعف، به پیشرفت تحصیلی دانش آموزان.

ویژگی آزمون های دوره ای مبتکران

مراحل آزمون متناسب با برنامه های آموزشی : تعداد آزمون ها بر اساس گامهای آموزشی ومتناسب با برنامه ی  مدرسه وبا رویکرد ارزش یابی تکوینی و تراکمی طراحی گردیده است.
هماهنگ با طرح درس معلم:محتوای آزمونهای دوره ای منطبق با طرح درس معلمان در مدارس طراحی شده است. به عبارت دیگر برنامه ریزی زمان بندی آزمون ها نوعی طرح درس است که به معلمان در فرآیند یاد دهی و یادگیری کمک می کند.
آسیب سنجی دقیق برای معلمان : معلمان مدارس به کمک گزارش ها و کارنامه های که پس از آزمون در اختیار آنان قرار  می گیرد می توانند آسیب سنجی مناسبی از عمل کرد دانش آموزان کلاس خود داشته باشند.
جامعه آماری مناسب: با توجه به برگزاری آزمون های دوره ای مبتکران در کل کشور و حضور گسترده ی مدارس و یک پارچگی آزمون از نظر محتوا اجرا و نمره گذاری در کل کشور، مدیران مدارس میتوانند با مقایسه ی نتایج آزمون وضعیت آموزشی مدرسه ی خود را به خوبی رصد نمایند. از طرف دیگر با توجه به این که طیف وسیعی مدارس موفق کشور اعم از تیزهوشان،نمونه دولتی ،غیر دولتی و دولتی در آزمون های دوره ای مبتکران حضور دارن. مدیران میتوانند عمل کرد دانش آموزان خود را با سایر دانش آموزان مدارس موفق مقایسه نمایند.
ایجاد انگیزه در دانش آموزان: آزمون ،امکان کاربست اموخته ها در موقعیت های جدید برای دانش آموزان فراهم مینماید. شرکت در جامعه آماری بالا و مقایسه با دانش آموزان کل کشور، انگیزه مناسبی در دانش آموزان برای یاد گیری بیشتر دروس ایجاد می کند.
تعیین حجم استاندارد برای هر آزمون: برنامه ی ازمون ها متناسب با زمانبندی تدریس دروس در کلاس درس و همچنین میانگین ساعت مطالعه دانش آموزان طراحی شده است.
تنوع کارنامه ها و گزارش های آزمون: بعد از برگزاری آزمون کارنامه ها و گزارش های مختلفی شامل کارنامه ی دانش آموز، کارنامه دبیر به تفکیک هر درس، کارنامه ی پیشرفته ی دبیر، کارنامه مشاور، گزارش کلی ریز نمرات داوطلبان، کارنامه ی مدیر، شامل گزارش مقایسه ای کلاس ها و مدارس، در اختیار تمامی ارکان مدرسه قرار میگیرد.